काश्मीरबाबत आणि इतर अनेक बाबतीत सरकार कसे चालवायचे त्याबाबतीत १९४७ मधील सरकारच्या विरोधकांच्या काय भावना असतील?
हे आपल्या मताचं सरकार नाही पण हा आपला देश आहे, ही भावना त्यांच्या मनात असेल का?
हे आपल्या मताचं सरकार नाही म्हणून या सरकारच्या धोरणांवर सनदशीर मार्गाने प्रभाव टाकण्याचा आपण प्रयत्न करू किंवा सनदशीर मार्गाने आपल्या मताचं सरकार यावं म्हणून आपण प्रयत्न करू या दोन मार्गांपैकी एका मार्गाचा अवलंब त्यांनी केला असेल. त्यांनी दुसऱ्या मार्गास अधिक पसंती दिली हे माझं मत महत्वाचं नाही. कारण आपल्या मताचे सरकार यावेसे वाटणे यात काही गैर नाही. विरोधी पक्ष असावा इतकी आपली घटना प्रगल्भ असली तरी आपलं समाजमन तितकं प्रगल्भ नाही.
प्रश्न आहे तो विद्यमान सरकारचा विरोध करणाऱ्या पक्षांचा आणि त्यांच्या समर्थकांचा. आपल्या मताचं सरकार यावं म्हणून केवळ निवडणुकांच्या वेळी अतीव विरोध करुन काम होईल असं मला वाटत नाही. आपलं मत नक्की काय आहे? आपल्याला कसा भारत हवा आहे. आपण सत्तेवर आल्यावर कुठली ध्येयधोरणे राबवणार आहोत याबद्दल जर ते स्पष्ट नसतील, तर भारतात एकपक्षीय लोकशाही लागू झाली आहे असं समजायला आता हरकत नाही.
जर सरकारविरोधी प्रस्थापित पक्ष हाताची घडी तोंडावर बोट ठेवून गप्प बसले असतील, त्यांचे नेते हतबल झाले असतील तर त्यांच्या समर्थकांनी आपल्या नेत्यांचा अनुनय थांबवून आपली मते निवडणूक नसलेल्या काळातही मांडत राहिले पाहिजे. भाषा संयत आणि विचार सुस्पष्ट ठेवले पाहिजेत. वैयक्तिक आयुष्यात यशस्वी झाले पाहिजे. यश मिळवताना शक्य तितक्या प्रमाणात साध्य साधन विवेक ठेवला पाहिजे आणि ते करताना आपण कट्टर किंवा खोटारडे किंवा दोन्ही होत नाही आहोत इथेही लक्ष दिले पाहिजे.
सरकार काश्मीरबाबत कमालीची गुप्तता बाळगत नवीन निर्णय घेत आहे. अनेक बाबतीत सरकार नवीन कायदे आणि नवीन संकल्पना राबवण्यासाठी पावले टाकत आहे. समर्थकांचा उन्माद वाढणार आहे. अशावेळी विरोधकांची आणि सामान्य नागरिकांची अचूक भूमिका देशाला पुढे नेऊ शकते.
१९४७ पासून विरोधात असलेल्यांनी तत्कालीन सरकारच्या चुका हेरत आणि आपली बलस्थाने सांभाळत प्रगती केली आहे. आता बहुपक्षीय लोकशाही वाचवण्याची जबाबदारी टाळून पुढे जाण्याचा प्रयत्न ते करणारंच. त्यामुळे विरोधकांची जबाबदारी जास्त आहे. बैल गेला अन् झोपा केला ही म्हण सार्थ करण्याची ही वेळ नाही.
हे आपल्या मताचं सरकार नाही पण हा आपला देश आहे, ही भावना त्यांच्या मनात असेल का?
हे आपल्या मताचं सरकार नाही म्हणून या सरकारच्या धोरणांवर सनदशीर मार्गाने प्रभाव टाकण्याचा आपण प्रयत्न करू किंवा सनदशीर मार्गाने आपल्या मताचं सरकार यावं म्हणून आपण प्रयत्न करू या दोन मार्गांपैकी एका मार्गाचा अवलंब त्यांनी केला असेल. त्यांनी दुसऱ्या मार्गास अधिक पसंती दिली हे माझं मत महत्वाचं नाही. कारण आपल्या मताचे सरकार यावेसे वाटणे यात काही गैर नाही. विरोधी पक्ष असावा इतकी आपली घटना प्रगल्भ असली तरी आपलं समाजमन तितकं प्रगल्भ नाही.
प्रश्न आहे तो विद्यमान सरकारचा विरोध करणाऱ्या पक्षांचा आणि त्यांच्या समर्थकांचा. आपल्या मताचं सरकार यावं म्हणून केवळ निवडणुकांच्या वेळी अतीव विरोध करुन काम होईल असं मला वाटत नाही. आपलं मत नक्की काय आहे? आपल्याला कसा भारत हवा आहे. आपण सत्तेवर आल्यावर कुठली ध्येयधोरणे राबवणार आहोत याबद्दल जर ते स्पष्ट नसतील, तर भारतात एकपक्षीय लोकशाही लागू झाली आहे असं समजायला आता हरकत नाही.
जर सरकारविरोधी प्रस्थापित पक्ष हाताची घडी तोंडावर बोट ठेवून गप्प बसले असतील, त्यांचे नेते हतबल झाले असतील तर त्यांच्या समर्थकांनी आपल्या नेत्यांचा अनुनय थांबवून आपली मते निवडणूक नसलेल्या काळातही मांडत राहिले पाहिजे. भाषा संयत आणि विचार सुस्पष्ट ठेवले पाहिजेत. वैयक्तिक आयुष्यात यशस्वी झाले पाहिजे. यश मिळवताना शक्य तितक्या प्रमाणात साध्य साधन विवेक ठेवला पाहिजे आणि ते करताना आपण कट्टर किंवा खोटारडे किंवा दोन्ही होत नाही आहोत इथेही लक्ष दिले पाहिजे.
सरकार काश्मीरबाबत कमालीची गुप्तता बाळगत नवीन निर्णय घेत आहे. अनेक बाबतीत सरकार नवीन कायदे आणि नवीन संकल्पना राबवण्यासाठी पावले टाकत आहे. समर्थकांचा उन्माद वाढणार आहे. अशावेळी विरोधकांची आणि सामान्य नागरिकांची अचूक भूमिका देशाला पुढे नेऊ शकते.
१९४७ पासून विरोधात असलेल्यांनी तत्कालीन सरकारच्या चुका हेरत आणि आपली बलस्थाने सांभाळत प्रगती केली आहे. आता बहुपक्षीय लोकशाही वाचवण्याची जबाबदारी टाळून पुढे जाण्याचा प्रयत्न ते करणारंच. त्यामुळे विरोधकांची जबाबदारी जास्त आहे. बैल गेला अन् झोपा केला ही म्हण सार्थ करण्याची ही वेळ नाही.
No comments:
Post a Comment